Historia parafii pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Pniewie
Po raz pierwszy wieś Pniewo została wymieniona ok. 1230 r. w dokumencie Konrada Mazowieckiego, potwierdzającym uposażenie biskupstwa płockiego. Wśród innych miejscowości zostały tam wymienione również wioski: Komorowo, Gładczyn oraz Drwały. W 1387 r. Pniewo i niektóre okoliczne wsie wymieniono jako należące do parafii Wyszków.
Parafię pw. św. Piotra i Pawła oraz św. Szymona, Judy i Jana Chrzciciela w Pniewie dnia 6 lutego 1402 r. erygował biskup płocki Jakub z Korzkwi, który także uzyskał dla tego kościoła odpusty papieskie. Na uwagę zasługuje fakt, że pierwotnie granice parafii sięgały od podwyszkowskich do podpułtuskich wsi. Do parafii pniewskiej należała m.in. do 1443 r. wieś Zatory.
Przez 526 lat (1402 – 1928) kolejne świątynie parafialne w Pniewie były drewniane i budowano je na najwyższym wzniesieniu wsi tj. na łące po lewej stronie dzisiejszej plebanii (od strony wikariatu). Pierwszy kościół parafialny był pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny oraz św. Szymona Judy i Jana Chrzciciela. W dokumentach z wizytacji biskupiej z 1609 r. czytamy, że kościół w Pniewie jest drewniany, malowany wewnątrz i posiada 3 ołtarze. Świątynia została spalona przez Szwedów w 1656 roku.
Staraniem biskupa płockiego Andrzeja Chryzostoma Załuskiego w 1695 r. został wybudowany i konsekrowany kolejny drewniany kościół. Niestety kościół ten spłonął przez nieostrożność służby kościelnej w Wielką Sobotę w 1769 r.
Dwa lata później w 1771 roku, z fundacji biskupa Hieronima Antoniego Szeptyckiego, został wzniesiony kolejny kościół drewniany, trzynawowy z dwoma wieżami, kryty gontem. W ołtarzu głównym znajdował się obraz przedstawiający patronów parafii, Apostołów św. Piotra i Pawła, w ołtarzach bocznych obraz Matki Bożej Różańcowej i obraz św. Antoniego. W kościele znajdowało się wówczas 14 ławek, malowanych, stolarskiej roboty. Oświetlenie stanowiła jedna lampa stojąca przy ołtarzu. Podczas nabożeństw grał organista na małych organach o dwóch miechach. Obok kościoła znajdowała się drewniana dzwonnica pokryta gontem. Teren wokół świątyni otoczony był kamiennym parkanem. Na skutek silnej wichury kościół został poważnie uszkodzony i w 1872 r. wyremontowany.
W roku 1915, podczas I wojny światowej, wycofujące się wojska rosyjskie spaliły wszystkie budynki kościelne i mającą 144 lata świątynię parafialną. Budowę obecnego, murowanego neogotyckiego kościoła, według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego rozpoczął w 1912 r. ks. Jan Krzyżewski, a ukończył w 1928 r. ks. Konstanty Lewandowski. Konsekracji świątyni dokonał w poniedziałek, w 26 sierpnia 1929 r., podczas wizytacji, sufragan płocki, biskup L. Wetmański.
W czasie okupacji w pobliżu wsi, wzdłuż rzeczki Prut, przebiegała granica między Rzeszą a Generalną Gubernią (GG). Sytuacja pod względem praktyk religijnych była bardzo trudna, ponieważ część parafii należała do Rzeszy a część do GG. Podczas okupacji na terenie parafii Pniewo działało kilka organizacji zbrojnych. W ramach procesu scalania powstał odział AK. Tragicznym w skutkach dla członków ruchu oporu okazał się dzień 18 maja 1944 r., kiedy to podczas obławy zorganizowanej przez gestapo, wermacht i żandarmerię, doszło do aresztowania ponad 70 osób. Wielu z nich zginęło z rąk okupanta.
Na skutek działań wojennych kościół został uszkodzony w 1945 r., a następnie odbudowany w stylu neogotyckim. Na początku lat 70 – tych XX w. przystąpiono do malowania wnętrza kościoła. Polichromię z elementami folkloru kurpiowskiego wykonał I. Napiecek. Na łukach sklepienia umieszczono zielki i kółeczka zaczerpnięte z kurpiowskich serwetek. Zastosowano tu 64 wzory, które zebrano w regionie Puszczy Białej.
W 1975 r. firma Kamińskich z Warszawy wykonała i zainstalowała w kościele 25 – cio głosowe organy. W latach 1984 – 1998 dach świątyni pokryto blachą miedzianą. W ostatnich latach zmieniono wystrój prezbiterium tj. wykonano nowy ołtarz, stalle, położono chodnik procesyjny wokół świątyni i na cmentarzu oraz zbudowano parking przed świątynią.
Przez długie lata Pniewo było prężnym ośrodkiem rzemiosła artystycznego. Dzieła sztuki ludowej i odtworzone wnętrza chaty kurpiowskiej można podziwiać w istniejącym tu muzeum. Wyrazem kultywowania tradycji kurpiowskiej jest udział licznej grupy kobiet w strojach regionalnych w procesji Bożego Ciała oraz w procesjach eucharystycznych.
W 2014 r. ukazała się obszerna monografia parafii, opisująca ponad 600 lat jej dziejów.
.JPG)